Object van de maand januari 2023: nr 5041
Dichte zeefrol of zeefpan
Deze keer de dichte zeefrol, want zeefrollen komen in allerlei maten en vooral vormen voor. (Ronde perforaties, sleufvormige perforaties of gaas). Zeefrollen worden gebruikt voor het verwijderen van verontreinigingen uit de partijen. Echter dichte zeefrollen doen dit net even anders, want zoals de titel al doet vermoeden zijn deze zeven niet voorzien van gaatjes.
Object nr 5041
Van oudsher heet deze gecompliceerde manier van scheiden, pannen of oprollen. Tegenwoordig kunnen we dat, bij grotere partijen zaad, veelal ook machinaal. Echter bij te kleine hoeveelheden, van voornamelijk bloemgewassen, is dit handwerk nog steeds een heel gangbaar gebruik.
De Zeef
De rol bestaat van oudsher uit een houten ring voorzien van een stuk gespannen dierenhuid. Het veertje dient voor het bij elkaar vegen van lichte zaadhuidjes of pluisjes. Met het kleine blikje schept de schoner de vervuiling uiteindelijk uit de partij.
Complexe handeling
Door de pan in een gelijkmatige, schokkende, circulaire beweging te schudden waarbij de ene hand bijna stil staat, maar de andere als in de aandrijving van een locomotief wordt bewogen. Door dit gelijktijdige horizontale, verticale en diagonale bewegen gaat het zaad ronddraaien in de zeef of pan en krijg je, mits je dit goed doet, een opeenhoping van zaadresten in de kern van de partij
Klinkt dit ingewikkeld? Nou we kunnen u vertellen, dat is het ook. Dit is het meest ingewikkelde en arbeidsintensieve werk dat een zaad-schoner kan doen. Daarnaast is het ook handeling die echt niet iedereen onder de knie kan krijgen. Oprollen is een behoorlijke lichamelijke belasting, en eerlijk gezegd iets dat tegenwoordig haast niet meer zou mogen.
Wilt u zelf overigens ook eens proberen? Neem een platte pan met recht opstaande rand en een stuiterballetje. Als u het balletje in het rond kunt draaien, zoals in eerdergenoemde beweging schema en het balletje daarbij niet laat stuiteren op de kant, dus kunt laten kleven, dan kunt u vast zo bij een zaadbedrijf aan de slag. Zij wachten met smart op u.
Wilt u meer weten over dit- of andere onderwerpen over zaadschoning, stuur dan een mail naar: thehistoryofseedcleaning@gmail.com
Ramon Papa