C. Beemsterboer, nu onderdeel van Bejo
Object van de maand november 2025
Frankeerstempels
Voor het versturen van post en pakketjes werden in Nederland vanaf 1852 postzegels gebruikt.
De postzegel werd overigens uitgevonden in Engeland in 1840.
Vanaf ca. 1920 werd het mogelijk om te frankeren met een frankeerstempel. Bedrijven, die grote hoeveelheden post verzonden, hoefden dan geen postzegels meer te plakken, maar konden een frankeermachine het werk laten doen.
Daarbij werd bepaald dat de afdrukken helrood dienden te zijn. De eerste in Neder land gebruikte frankeerstempels (vanaf september 1925) hadden geen aanduiding wie de afzender was, dat was niet voorgeschreven. Wel was voorgeschreven dat de naam van de afzender op de envelop gedrukt moest zijn. De eis van de rode kleur is later vervallen.
Op de frankeermachine zat een teller. Hiermee werd niet het aantal stempelafdrukken geteld, maar de per gemaakte afdruk ingestelde frankeer waarde. Op deze wijze was de hoogte van de frankeerkosten op ieder moment duidelijk. De PTT rekende op basis van de teller met haar klanten af. Sinds 2002 verloopt dit digitaal.
Een frankeermachinestempel bestaat uit verschillende delen: rechts de afdruk van de frankeer waarde, links daarvan de afdruk met plaats en datum (en soms ook het afzenderadres) en links daarnaast de ‘vlag’. Veel bedrijven gebruiken de mogelijkheid van het aanbrengen van een vlag voor de vermelding van logo en adres of zelfs een reclameleuze.
Ook zaadbedrijven schakelden over op het gebruik van frankeermachines. Het oudste ons bekende frankeerstempel van een zaadbedrijf is uit 1931 van Sluis & Groot (uit Hertogpost 2005).
In de collectie van Sow to Grow vinden we stempels van zaadbedrijven vanaf 1963, die bijeen zijn gebracht door onze vrijwilliger Lydia Zijlstra, die ook actief is in Frankeerstempel.nl, de vereniging van verzamelaars van afdrukken van frankeermachines.
OPROEP: Heeft u enveloppen met frankeerstempels van zaadbedrijven of verwante agrarische bedrijven ?
Wij houden ons aanbevolen !
Leuk om de papieren stempels te ontvangen maar digitaal kan natuurlijk ook.
Nog enkele voorbeelden van de ruim 100 historische frankeerstempels van zaadbedrijven in de collectie van Sow to Grow:
Wouda’s zaden, nu onderdeel van Smilde Holding
Gebr. Van Engelen, landbouwzaden, nu onderdeel van DLF
Ruiter’s Zaden, nu Holland Select Zaden