Object van de maand febr.2024: pottenpersen Object 5653

Tussen breedwerpig zaaien op zaaibakken en zaaien op trays is in de 60er tot de 80er jaren een periode geweest dat men de potgrond tot blokken perste om op te zaaien. Het voordeel ervan was dat men de plantjes niet meer hoefde te verspenen en ze een eigen kluit meekregen en dus een ongestoorde wortelgroei.

De pottenpers werd gebruikt om losse natgemaakte potgrond samen te persen tot een kluit waarin een (gepilleerd) zaadje gezaaid kon worden, of waarin een jonge plant verspeend kon worden. Voor verschillende soorten zaden en planten waren verschillende maten pottenpersen in omloop. Eerst moest men de grond met de handpers in 2 tot 9 blokken vormen; je kreeg er blaren van op je handen, maar ook spierballen. Daarna werden de potten machinaal geperst en in een zaailijn volautomatisch ingezaaid. Via een band werden de potten uitgezet op de grond. Zo nu en dan had de pottenpers kuren . Dan stak iemand zijn hand erin om de machine weer op gang te helpen. Dat liep natuurlijk mis; iemands duim werd afgetopt, met een bloedbad ten gevolge. Gelukkig had Enkhuizen toen nog een ziekenhuis met eerste hulp post. Het meegenomen stuk duim kon er echter niet meer aangezet worden.

De potten werden verdreven door de zaaimachines die de trays met veel kleinere geschakelde blokjes automatisch vulden met zaad. De Saet & Cruyt collectie omvat diverse handpersen. 
Carla Moonen